Ze względu na układ soczewek, czujnik podzielony jest na obszary nazywane wiązkami, a każde wyłapanie zmiany przez konkretną wiązkę inicjuje pulsację czujnika, którego wrażliwość ustalana jest indywidualnie i podlega stałej regulacji – użytkownik sam określa liczbę impulsów, po której czujnik wygeneruje alarm. W zależności od rodzaju układu soczewek możemy wyróżnić różne rodzaje czujników pod względem pola detekcji.
Czujnik szerokokątny obejmuje swoim zasięgiem pole od 120- 150 stopni. Czujnik sufitowy (zazwyczaj w formie podwieszanej kuli) monitoruje obszar 360 stopni. W detekcji pomieszczeń o większej powierzchni popularne są czujniki kurtynowe (poziome lub pionowe). Ze względu na wąskie, kilkustopniowe pola zakresu monitorowania, następuje płynna zmiana długości ogniskowej, a co za tym idzie – lepsza ochrona bez względu na odległość obiektu od czujnika.
Działanie czujnika aktywnego oparto na wykrywaniu zmian fali elektromagnetycznej. W dużym skrócie polega to na reagowaniu czujnika na zmieniającą się częstotliwość fali (każdy przedmiot stały emituje falę, która odbija się od ścian i innych przedmiotów, jednak jej częstotliwość jest stała.
Zmiana następuje w momencie, kiedy zakłócona jest przez element zewnętrzny- ruch obiektu bądź nową przeszkodę). Czujnik swoje działanie opiera na wyłapywaniu zmieniających się częstotliwości fali pomiędzy obiektem a odbiornikiem w określonej skali, która może być wyregulowana zdalnie przez użytkownika.
Ostatni czujnik to detektor dualny, w którym połączone zostały oba systemy- pasywny i aktywny. W zależności od pojawiającego się potencjalnego zagrożenia czujnik wyłapuje zmieniające się natężenie ciepła i częstotliwość fali elektromagnetycznej i reaguje. Oczywiście i taki czujnik może zostać spersonalizowany pod kątem wrażliwości na zmiany i wysyłać określone sygnały.
Jednym z przykładów czujnika pasywnego jest elektroniczny czujnik ruchu z wyłącznikiem marki Simon. Detektor został wyposażony w szereg opcji funkcjonalnych takich, jak automatyczna aktywacja (AUTO) po wykryciu ruchu na czas od 5 sekund do 21 minut, uzależnienie załączenia w zależności od poziomu oświetlenia, możliwość trwałego włączenia (ON) lub wyłączenia (OFF) czujnika, dodatkowo wyposażenie czujnika w sygnalizator określający zmianę trybu (tu: zadziałanie czujnika zmierzchowego). Czujnik ruchu został zaprogramowany w dwóch trybach, o których wyborze i konfiguracji decyduje sam użytkownik aparatu.
Dodatkowe dwa to moduły ON- stan permanentnego włączenia i OFF- wyłączenia czujnika. W trybie Testowym czujnik znajduje się przez minutę każdorazowo po włączeniu urządzenia bądź jego zrestartowaniu. W tym czasie przeprowadza on pomiar jasności oświetlenia zewnętrznego w zależności od nastawionego programu (próg działania regulowany pokrętłem L znajdującym się pod pokrywą obudowy), włącza źródło światła/ alarmu podłączone do detektora, następnie (jeżeli jasność oświetlenia zewnętrznego jest wyższa niż zaprogramowana) źródło światła zostaje wyłączone, a sam czujnik przechodzi do trybu AUTO, czyli podstawowego trybu funkcjonowania urządzenia.
Moduł automatyczny generuje włączenie źródła światła na czas nastawiony pokrętłem T, którego długość naliczana jest od momentu zaniku ruchu, który spowodował włączenie czujnika.